Voor ons creatievelingen is een brainstormsessie dagelijkse kost. Het bedenken van ideeën is voor ons een fluitje van een cent. Maar wat we vaak over het hoofd zien tijdens zo'n brainstorm, is dat het idee uiteindelijk ook geïmplementeerd moet worden. En juist dat aspect is waar ik het in deze blog over wil hebben. Want het hebben van een concept is stap 1, maar stap 2 is het daadwerkelijk implementeren van dat concept binnen een bestaande dienstverlening. Er bestaan diverse tools die ons kunnen helpen bij dit implementatieproces, maar voor nu richten we ons op het Social Business Model Canvas en de UX roadmap.
Doelstelling
Het naadloos implementeren van een concept binnen een bestaande dienstverlening.
De perfecte start van de implementatieroute
Laten we onze reis starten bij het begin: een brainstormsessie heeft plaatsgevonden en er is een concept tot stand gekomen. Voor ons als ontwerpers lijkt het doordacht, maar is dat in werkelijkheid ook zo? Deze veronderstelling moet natuurlijk worden getoetst, en de meest praktische manier om dit te doen, is door middel van een prototype of een zogenaamde pilot. Een pilot stelt ons in staat om te begrijpen hoe het concept in de praktijk functioneert, hoe gebruikers erop reageren, welke ervaringen zij opdoen en waar er eventueel ruimte is voor verbetering. Dit proces verloopt als een loop: je leert, verzamelt feedback, analyseert deze feedback en uiteindelijk vertaal je negatieve ervaringen naar positieve vooruitgang voor de eindgebruikers. In de implementatiewereld wordt dit de 'feedbackloop' genoemd. Binnen een project voor de fietsenwinkel Mantel heb ik ook gebruik gemaakt van deze benadering. Hieronder zie je concreet hoe ik de feedbackloop vorm heb gegeven.
De waarde van een concept inzien
Het Social Business Model Canvas is een tool dat de complexiteit van zakelijke elementen kan ontrafelen. Bovendien geef de tool ons als ontwerpers inzicht in de levensvatbaarheid, duurzaamheid en de succesvolle integratie van het concept binnen de organisatie. Deze tool bereikt dit door te focussen op vier belangrijke aspecten: de implementatie, de markt, de waardepropositie en uiteraard de financiële overwegingen. Binnen het Mantel-project hebben we dit model ook ingezet, waardoor we als ontwerpers konden begrijpen welke waarde het concept had voor een Mantel-medewerker. Hierdoor waren we in staat om de vraag te beantwoorden waarom een medewerker ons concept zou omarmen. Kortom, het model biedt een multidimensionale evaluatie van het concept, wat inzicht geeft in de waarde ervan.
Hierdoor is het Social Business Model Canvas een uitstekend startpunt voor het implementeren van een concept. Want wanneer je als ontwerper niet zeker bent van de toegevoegde waarde van jouw concept voor een dienstverlening, heeft het ook geen zin om het concept te implementeren binnen de dienstverlening. In mijn ogen is de implementatie dan verspilling van alle energie. Die energie had beter besteed kunnen worden aan een grondige uitwerking van het concept en het leren kennen van de dienstverlening en de doelgroep.
De weg naar succesvol implementeren
Bij deze stap van de implementatie gaan we daadwerkelijk aan de slag met het uitdenken van de weg naar de implementatie van het concept. Om dit te doen kun je gebruikmaken van een UX-roadmap. De UX-roadmap is een strategisch en levend artefact dat het toekomstige werk en de op te lossen problemen binnen een ontwerpteam in één lijn brengt, prioriteert en tot slot ook communiceert.
Binnen het project van Mantel is de UX-roadmap ook ingezet. Het opbouwen van de roadmap is gedaan aan de hand van drie aspecten. Allereerst is er de contextdimensie. Deze zorgt ervoor dat het ook voor buitenstaanders inzichtelijk is waarom deze roadmap gemaakt is en wat het inhoudt. Hierbij kun je denken aan het toekennen van een titel aan de roadmap en het toevoegen van de datum en eventuele versie.
Vervolgens komen we bij het tweede aspect, de tijd. Tijd kan worden vastgelegd voor een specifieke periode, maar er kunnen ook indicaties aan worden toegevoegd. Zoals te zien is in de uitwerking, heb ik voor dat laatste gekozen. Er zijn tijdsindicaties gebruikt zoals 'nu', 'straks' en 'toekomst'. 'Nu' staat voor het werk dat momenteel wordt uitgevoerd en binnenkort voltooid zal zijn. 'Straks' verwijst naar werk dat in de nabije toekomst wordt gedaan, en 'toekomst' betreft werk dat pas over zes maanden aan bod komt.
Tot slot hebben we het derde aspect, de themadimensie. Deze dimensie vertegenwoordigt het werk inclusief aandachtsgebieden en de problemen die moeten worden opgelost. Dit werk linken we vervolgens aan het tweede aspect, de tijd. Binnen de uitwerking van Mantel heb ik de themadimensie uitgewerkt in kleinere bouwblokken. Op deze manier is de opdracht, degene die de opdracht moet uitvoeren en het gewenste resultaat direct aan elkaar gekoppeld. Uiteindelijk ontstaat zo de UX-roadmap die inzicht geeft in de werkzaamheden van de implementatie om een succesvolle uitvoering te realiseren.
De waarde van een doordachte implementatie
Zoals eerder genoemd, is het als ontwerper een dagelijkse routine om ideeën te genereren. Toch is het van cruciaal belang om een idee goed uit te denken, want een oplossing kan snel worden bedacht, maar is deze wel daadwerkelijk geschikt als antwoord op het betreffende probleem? Als we hier zeker van willen zijn, is nadenken over de implementatie een ware must. Binnen de implementatiefase komen namelijk alle onderzoeksresultaten binnen een project samen. Denk aan de vraag van de opdrachtgever, feedback van klanten, ervaringen van medewerkers en de geboden service binnen de bestaande dienstverlening. Uiteindelijk vormt het implementatieplan de sleutel tot het succes. Daarnaast is dit plan een uitstekend communicatiemiddel voor ons als ontwerpers. Het is eenvoudig te bundelen in een document of presentatie voor de opdrachtgever, wat ons idee en dus ons concept uiteindelijk overdraagbaar maakt. Uiteindelijk vormt het uitdenken van de implementatie dus het idee in ons hoofd tot een uitgewerkt plan op papier.
Reflectie op basis van het model van Korthagen
In het Mantelproject was ik verantwoordelijk de implementatie. Deze taak was nieuw voor mij en heeft mij uiteindelijk doen inzien hoe belangrijk het is om vanaf een vroeg stadium binnen het project te kijken naar de implementatie van een idee. Maar het bracht me soms ook in lastige situaties. In het begin voelde ik me tijdens onze brainstormsessies vaak een ideakiller. Mijn teamgenoten kwamen met allerlei ideeën, maar ik moest veel van die ideeën afwijzen omdat ze niet goed zouden werken voor Mantel of gewoonweg niet haalbaar waren met de techniek die we vandaag de dag hebben.
Terwijl ik deze rol vervulde, merkte ik al snel dat het vinden van een balans tussen het aanmoedigen van creatieve maar soms onrealistische ideeën en het zoeken naar praktische oplossingen best lastig is. Ik begon de niet-realistische ideeën in mijn hoofd als het ware in een COCD-box te plaatsen. Dit hielp me om van een ideakiller te veranderen in een soort idee-transformator. Hierdoor kon ik niet alleen wilde creatieve ideeën omarmen, maar ze ook omvormen tot bruikbare mogelijkheden die wel passen bij Mantel en hun huidige dienstverlening.
Naarmate het project vorderde, begreep ik al snel dat het maken van een overzichtelijk plan in de beginfase van de ideeontwikkeling ontzettend waardevol was. Het stelde me in staat om snel te beoordelen of een idee goed zou passen bij Mantel's doelstellingen en of het relevant was voor de opdrachtgever en medewerkers. En zo kwam ik ook tot de volgende spreuk: 'van implementeren kun je leren'.
Terugkijkend op het project, besef ik dat creativiteit niet alleen inhoudt dat je ideeën op tafel legt voor een desbetreffend probleem of een kans, maar ook dat je kunt beoordelen of ze haalbaar zijn en hoe je jouw idee overdraagbaar kan maken. Het omzetten van de concepten naar een implementatieplan blijkt dan ook een cruciale stap om mijn ideeën effectief te kunnen delen met anderen. In de toekomst ga ik bij een brainstorm dus niet meer enkel ideeën op tafel leggen, maar ga ik ook nadenken over de mogelijkheden van de implementatie en mij dus bezighouden met hoe realistisch en passend het idee is binnen de desbetreffende context.
